Zakon Krzyzacki

[Nezahualcoyotl]

W tym dziale bedziemy zamieszczac rozne ciekawostki odnosnie Zakonu Szpitala Najswietszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.
Na poczatek pelny wykaz Wielkich Mistrzow Krzyzackich

Palestyna i Wenecja:
Herman Walpote 1198-1200
Otton von Kerpen 1200-1206
Herman Bart 1206-1210
Herman von Salza 1210-1239
Konrad von Thuringen 1239-1241
Gerard von Malberg 1241-1244
Henryk von Hohenlohe 1244-1249
Gunter von Wullersleben 1249-1253
Poppen von Osterna 1253-1257
Anno von Sangerhausen 1257-1274
Hartman von Heldrungen 1274-1283
Burchard von Schweden 1284-1290
Konrad von Feuchtwangen 1290-1297
Gotfryd von Hohenlohe 1297-1302
Zygfryd von Feuchtwangen 1303-1309

Malbork:
Zygfryd von Feuchtwangen 1309-1311
Karol von Trewir 1311-1324
Werner von Orselen 1324-1330
Luder von Braunschweig-Luneburg 1331-1335
Dietrich von Altenburg 1335-1341
Ludolf Konig von Weizau 1342-1345
Henryk Dusemer von Arffberg 1345-1351
Winrich von Kniprode 1351-1382
Konrad Zollner von Rotenstein 1382-1390
Konrad von Wallenrod 1391-1393
Konrad von Jungingen 1393-1407
Ulrych von Jungingen 1407-1410
Henryk von Plauen 1410-1413
Michal Kuchmeister von Sternberg1414-1422
Pawel von Russdorf 1422-1441
Konrad von Erlichshausen 1441-1449
Ludwik von Erlichshausen 1450-1467

Krolewiec:
Ludwik von Erlichshausen 1467-1469
Henryk Reuss von Plauen 1469-1470
Henryk Refflin von Richtenberg 1470-1477
Marcin Truchsess von Wetzhausen 1477-1489
Jan von Tiefen 1489-1497
Fryderyk(Ksiaze saski) 1489-1510
Albrecht Hehenzollern 1511-1525

W nastepnym odcinku podam wszystkie najwazniejsze oraz istotne :!: daty zwiazane z Prusami i Zakonem Krzyzackim ;)

[Furiusz]

Bardziej by mnie interesowały początki zakonu i ich działania w Siedmiogrodzie.

[Nezahualcoyotl]

Postaram sie jak najszybciej to mozliwe spelnic Twa prosbe ;)
Ewentualnie pomoc innych Forumowiczow mile widziana ;)

[Furiusz]

Dodałbym jeszcze, że nie poleciłbym raczej książki Urbana o zakonie, jest słaba i zawiera całkiem sporą ilość błędów (gł. w datacji, dla terenów Polski)

[Wiktor_Lechki]

Jakie książki, jeśli chodzi o Zakon polecacie? ;)

[Nezahualcoyotl]

Oto kilka propozycji z ktorymi sam sie zapoznalem:
Biskup M.,Labuda G. "Dzieje Zakonu Krzyzackiego w Prusach"
Gorski K. "Zakon Krzyzacki a powstanie panstwa pruskiego"
Kuczynski S. M. "Wielka wojna z Zakonem Krzyzackim w latach 1409-11"
Lowmianski H. "Prusy,Litwa,Krzyzacy"
Nowakowski A. "O wojskach Zakonu Szpitala Najswietszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie zwanego krzyzackim"
Samsonowicz H. "Krzyzacy"
Wojtkowski A. "Tezy i argumenty polskie w sporach terytorialnych"
Tyszkiewicz J.,Morawski K. "Krzyzacy"
Nadolski A. "Grunwald 1410","Grunwald-problemy wybrane"
Potkowski E. "Grunwald 1410"
Biskup M. "Wojna trzynastoletnia"
Krzyzaniakowa J.,Ochmanski J. "Wladyslaw II Jagiello"

[Furiusz]

Nadolski A. "Grunwald 1410"
Wydali to bodaj jako HB swego czasu. Do zakupu zachęciło mnie nazwisko ale jakieś niezwykle odkrywcze to nie było.

[Nezahualcoyotl]

A.Nadolski obalil teorie S.M.Kuczynskiego odnosnie:
-uzycia piechoty pod Grunwaldem przez obie strony
-zabezpieczeniu linii krzyzackiej "wilczymi dolami"
-dzieki badaniom Nadolskiego znamy dokladnie trasy przemarszu obu armii(Kuczynski zalozyl ze Krzyzacy nadciagneli na pola Stebarka juz 14 VII :!: )
Wiec troche nowych rzeczy jednak dodal od siebie ;)

[Wiktor_Lechki]

Czytałem "Grunwald 1410" ale wyleciało mi z pamięci- jaka piechota brała udział w walce (jeśli brała) i w jakiej ilości?

[Nezahualcoyotl]

O dzialaniach jednostek pieszych 15 VII 1410 zarowno Sprzymierzonych jak i Zakonu nie wspomina zadne z dobrze poinformowanych zrodel(Kronika konfliktu,Roczniki Dlugosza,Possilge).
Nie oznacza to jednak ze takowe nie byly lecz ich rola ograniczala sie do ochrony taboru a nie do zadan bitewnych.Co do liczebnosci tutaj mozemy jedynie spekulowac...
Zdecydowanie strona krzyzacka dysponowala wieksza liczba piechurow lepiej uzbrojonych i wyszkolonych anizeli strona Sprzymierzonych.Zreszta plan kampani z 1410 ograniczal do niezbednego minimum piesze jednostki w wojskach polsko-litewskich.Tutaj chodzilo o zaskoczenie przeciwnika szybkoscia przemieszczania sie a ta mozna uzyskac tylko jednostkami kawaleri.

[Nezahualcoyotl]

Pelny spis wszystkich choragwi sil Sprzymierzonych oraz Zakonu

Krolestwo Polskie
Malopolska

choragwie ziemskie:
-Krakowska(Naczelna)
-Sandomierska
-Lubelska
choragwie rodowe(panskie):
-Krystyna z Ostrowa
-Jana Tarnowskiego
-Mikolaja z Michalowa
-Piotra Szafranca
-Zbigniewa z Brzezia(Marszalek Krolestwa Polskiego-druga osoba w panstwie po Krolu)
-Jedrzeja z Teczyna
-Klemensa z Moskorzewa
-Dobieslawa z Olesnicy(pozniejszy pierwszy Kardynal)
-Krystyna z Kozichglow
-Mezyka z Dabrowy
-Podkanclerzego Mikolaja Traby
-Mikolaja Kmity z Wisnicza
-Gryfow
-Kozlerogi
-Zakliki z Korzkwi

Wielkopolska
choragwie ziemskie:
-Poznanska
-Kaliska
-Sieradzka
-Leczycka
-Kujawska
-Wielunska(uzupelniona zacieznikami)
-Dobrzynska
choragwie rodowe(panskie):
-Sedziwoja z Ostroroga
-Arcybiskupa Mikolaja
-Biskupa Wojciecha
-Jana
-Jakuba z Koniecpola
-Jana Ligezy z Bobruku
-Marcina ze Slawska
-Dobrogosta z Szamotul
-Wincentego z Granowa

Rus Halicka(Czerwona)
choragwie ziemskie:
-Halicka
-Lwowska
-Przemyska
-Chelmska
-Podolskie(az trzy ale pod tym samym znakiem)

Mazowsze
choragwie rodowe(panskie):
-Janusza
-Ziemowita

Choragwie krolewskie:
-Goncza
-Nadworna
-Przyboczna(60 kopi to 180 ludzi a wiec rowniez choragiew)

Zaciezne:
-Sw.Jerzego
-Jenczykowica
-Gniewosza

Pozostale dwie choragwie(Korybuta oraz Spytka z Jaroslawia) niestety nie wiem gdzie zaliczyc.Pierwsza to rodowa powiazana z Jagiella zas drugiej zwyczajnie nie moglem odnalezc na owczesnych mapach Jaroslawia :?

Choragwie Wielkiego Ksiestwa Litewskiego
Ziemia wilenska:
-Wilenska
-Lidzka
-Pinska
-Miednicka

Podlasie:
-Drohicka
-Mielinicka

Ziemia Kijowska:
-Kijowska

Ziemia Wolynska:
-Krzemieniecka

Ziemia Polocka:
-Polocka

Ziemia Witebska:
-Witebska

Ziemia Smolenska:
-Jerzego
-Semena
-Smolenska

Ks. Czeriachowsko-Siewierskie:
-Starodubska
-Nowogrodzka

Ziemia Trocka:
-Trocka
-Kowienska
-Grodzienska
-Wolkowyska
-Brzeska

Pozostale choragwie niestety na brak dostepnych zrodel sa niemozliwe do nazwania...

Choragwie Zakonu Krzyzackiego

Sambia:
-Biskupa Sambii
-Starego Miasta Krolewca
-Miasta Krolewca(2 choragwie)

Warmia:
-Biskupa Warmii
-Komtura Balgi
-Miasta Braniewa
-Komtura Pokarmina
-Miasta Pieniezna

Pomezania:
-Biskupa Pomezanii
-Komtura Sztumu
-Komtura Elblaga
-Miasta Elblaga

Skalowia:
-Komtura Ragnety

Ziemia Chelminska:
-Biskupa Chelminskiego
-Miasta Chelmna
-Ziemi Chelminskiej
-Miasta Torunia
-Komtura Torunia
-Komtura Grudziadza
-Wojta Rogozna
-Komtura Pokrzywna
-Komtura Kowalewa
-Komtura Nieszawy

Galindia:
-Miasta Szczytna:

Barcja:
-Miasta Bartoszyc

Ziemi Lubawskiej:
-Komtura Brodnicy
-Wojta Bratniau

Pomorze Gdanskie:
-Komtura Gdanska
-Komtura Czluchowa
-Komtura Stargardu
-Komtura Tucholi(ten co dwa miecze chcial we krwi polskiej zatopic)
-Komtura Gniewu(Gniewa)
-Wojta Tczewa
-Wojta Leske

Pogezania:
-Miasta Olsztyna
-Komtura Ostody

Choragwie Wielkiego Mistrza:
-Wielka
-Mala

Choragiew Wielkiego Skarbnika:
-Podskarbiego

Choragiew Naczelna bedaca jednoczesnie choragwia Krolewca:
-Zakonu

Choragwie Gosci oraz Zacieznych:
-Kazimierza V Szczecinskiego
-Konrada Bialego
-Szczecinska
-Slaska
-Szwajcarska
-Sw.Jerzego
-Inflancka
-Nadrenska
-Luzycka
-Niemiec Dolnych
-Frankonska
-Misniecka
-Austrii
-Westwalska
-Turyngii

Uff...duzo tego jest :shock: ;)

[Celt]

Zachował się dokument bodajże z XV wieku, w którym zawarto cennik za odrestaurowanie malowideł w katedrze malborskiej zniszczonych przez małpy. Z tego można wnioskować, że dostojnicy zakonni utrzymywali w Malborku zwierzyniec z egzotycznymi gatunkami. Wiadomo np. że krzyżacy podarowali lwa Witoldowi, próbując przeciągnąć go na swoją stronę - przekupić go.

Wielki mistrz zakonu, Hermann von Salza, najwybitniejszy polityk krzyżacki i twórca krzyżackiej potęgi, nigdy nie był w Prusach - działał w Ziemi Świętej i w Italii, gdzie zmarł.

Reguła zakonu określała m.in. jakie ubiory mogą nosić krzyżacy i zasady dotyczące polowań - w tej części jest wzmianka o polowaniu na lwy. To dlatego, że reguła zakonu powstawała na terenie Ziemi Świętej, gdzie wówczas istotnie spotykano lwy. Mimo że reguła nie była zmieniana po osiedleniu się zakonu w Prusach, to pomniejsze rozporządzenia władz zakonnych dostosowywały zasady do nowych warunków - np. kwestię ubioru. Reguła określała, ile futer i płaszczy mógł posiadać mistrz i każdy zakonnik, ale w Prusach oczywiście potrzeba było ich więcej niż w Palestynie z powodu innego klimatu.

[Nezahualcoyotl]

100-120 n.e. - wzmianki Ptolomeusza o ziemi Prusow
100-300 n.e. - szlak bursztynowy do Sambii
370-570 - Stroprusowie zajmuja zachodnie Mazury
ok.525 - list Teoderyka Wielkiego do Prusow
965 - podroz Ibrahima ibn Jakuba
997 - misja Wojciecha Slawnikowica i jego smierc w Prusach
1009 -misja Brunona z Kwerfurtu na pograniczu Prus i Rusi
1130 - w Jerozolimie zostało otwarte schronisko dla niemieckich pielgrzymów i kupców
1147 - wyprawa Boleslawa Kedzierzawego na Jacwingow
1187 - po utracie Jerozolimy schronisko przestaje istniec
1190 - ponowne wznowienie dzialalnosci schroniska jerozolimskiego podczas oblezenia Akki
1198 - przeksztalcenie schroniska w Zakon Najswietszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie
1200 - powstaje Zakon Kawalerow Mieczowych
1209 - Chrystian biskupem misyjnym Prusow
1211 - przybycie Krzyzakow do Siedmiogrodu
1225 - wypedzenie Krzyzakow z Wegier
1226 - dokument cesarza Fryderyka II wydany Krzyzakom w Rimini
1226 - Konrad Mazowiecki sprowadza Krzyzakow do Polski
1228 - powstaje Zakon Braci Dobrzynskich
1230 - budowa zamku krzyzackiego w Toruniu
1233 - kleska Prusow nad rzeka Dzierzgonia
1235 - wlaczenie do Zakonu Krzyzackiego Braci Dobrzynskich
1237 - polaczenie Zakonu Krzyzackiego z Zakonem Kawalerow Mieczowych
1237 - Herman Balk zaklada Elblag
1250 - uklad krzyzacko-pruski w Dzierzgoniu
1252 - poczatek wypraw krzyzackich na Sambie
1253 - Mendog nadaje Krzyzakom czesc ziemi jacwieskiej
1255 - zalozenie zamku w Krolewcu
1260 - kleska Krzyzakow nad rzeka Durba
1260-74 - wielkie Powstanie Prusow
1283 - ostateczny podboj Prus
1295 - przylaczenie Pomorza Gdanskiego do Wielkopolski
1295 - zabojstwo krola Przemysla II
1308 - zalozenie Fromborka i Ornety
1308 - Krzyzacy opanowuja Gdansk
1309 - przeniesienie siedziby Wielkiego Mistrza z Wenecji do Malborka
1310 - bulla papieza Klemensa V w sprawie Pomorza Gdanskiego
1319 - bulla papieza Jana XXII w sprawie Pomorza Gdanskiego
1320 - proces polsko-krzyzacki w Inowroclawiu
1331 - bitwa pod Plowcami
1339 - proces polsko-krzyzacki w Warszawie
1343 - pokoj kaliski miedzy Kazimierzem Wilekim a Zakonem Krzyzackim
1348 - wyprawa krzyzacka na Litwe
1362 - antykrzyzackie rozruchy w Gdansku
1365 - nadanie Toruniowi prawa skladu
1370 - smierc Kazimierza Wielkiego
1385 - uklad w Krewie
1386 - Jagiello zostaje krolem Polski
1386 - Urban VI zezwala na zalozenie Uniwersytetu w Chelmnie
1397 - powstaje Towarzystwo Jaszczurcze
1397 - Unia Kalmarska
1398 - Krzyzacy opanowuja Gotlandie
1401 - antykrzyzackie powstanie na Zmudzi
1402 - Zakon Krzyzacki kupuje Nowa Marchie od Zygmunta Luksemburczyka
1404 - pokoj w Raciazu
1409 - sobor w Pizie
1409 - powstanie na Zmudzi
1409-11 - Wielka Wojna
1410 - zwyciestwo Sprzymierzonych pod Grunwaldem
1411 - pokoj torunski
1414-18 - sobor w Konstancji
1422 - pokoj melnenski
1434 - smierc Jagielly
1435 - pokoj w Brzesciu Kujawskim
1440 - powstaje Zwiazek Pruski
1454 - Zwiazek Pruski wypowiada posluszenstwo Zakonowi
1454 - wcielenie Prus do Krolestwa Polskiego
1454 - wjazd Kazimierza Jagiellonczyka do Torunia
1454-66 -wojna trzynastoletnia
1454 - kleska wojsk polskich pod Chojnicami
1457 - Kazimierz Jagiellonczyk obejmuje zamek malborski
1462 - kleska Krzyzakow nad Jeziorem Zarnowieckim
1466 - pokoj torunski
1477 - najazd Krzyzakow na Ziemie Chelminska
1498 - ksiaze saski Fryderyk zostaje Wielkim Mistrzem
1511 - Albrecht Hohenzollern zostaje Wielkim Mistrzem
1517 - przymierze Wielkiego mistrza z Rosja przeciwko Polsce
1519 - najazd Krzyzakow na Warmie
1520 - wojska polskie podchodza pod Krolewiec
1523 - spotkanie Albrechta z Marcinem Lutrem
1525 - sejm w Piotrkowie uchwala wojne z Zakonem
1525 - powstanie chlopskie w Sambii
1525 - Hold Pruski w Krakowie i sekularyzacja Prus

Nie podalem dat dziennych z dosc prozaicznego powodu:Czasem jestem dosc leniwy ;)

[Wald]

Masz może dostęp do heraldyki wojsk zaciężnych zakonu? lub ogólnie wojsk zakonnych?

[Nezahualcoyotl]

Masz może dostęp do heraldyki wojsk zaciężnych zakonu? lub ogólnie wojsk zakonnych?

Herby Wielkich Mistrzow
http://art.webesteem.pl/14/herby.php

Banderia Prutenorum
http://www.crwflags.com/fotw/flags/de_to_bp.html#ban

W kwestii wojsk zacieznych bedacych na uslugach Zakonu to dosc ciekawa sprawa ktora mozna rozwiklac tylko dzieki studiowaniu "Ksiegi zoldu".Zas heraldyke samych juz zakonnych wojsk mozna przestudiowac dzieki Dlugoszowi(chociaz to zaledwie znikoma czesc) a takze sleczac i sledzac cala strukture organizacyjna Zakonu na terenie owczesnej Europy(co wlasnie staram sie robic) ;)

[Wald]

Ok, dzięki :) a tak jeszcze bardziej to interesują mnie herby i to już "indywidualne" rycerstwa z Nadrenii, trochę wymagające ale może jednak :mrgreen:

[Nezahualcoyotl]

Ok, dzięki :) a tak jeszcze bardziej to interesują mnie herby i to już "indywidualne" rycerstwa z Nadrenii, trochę wymagające ale może jednak :mrgreen:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Borchowie
http://pl.wikipedia.org/wiki/Hejking_(herb_szlachecki)
http://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3d_zu_Wied
http://pl.wikipedia.org/wiki/Prawdzic_(herb_szlachecki)
http://platine.pl/herby/herb,prawdzic,2866.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Herb_Olpe_ ... -Westfalia (http://pl.wikipedia.org/wiki/Herb_Olpe_(Nadrenia_P%C3%B3%C5%82nocna-Westfalia))

Nie wiem dlaczego lecz niektore linki pokazuja nieedytowana Wiki.Wowczas nalezy skopiowac nazwe danego herbu i wkleic do wyszukiwarki a wowczas opis z herbem jest widoczny na Wiki ;)

[Wald]

Dziękuje ;) ale i tak jestem bardziej wymagający bo dokładnie chodzi mi jeszcze o takich co przyjechali powalczyć i wrócili albo nie wrócili z powrotem :D (o ich herby) :mrgreen: :D

[Nezahualcoyotl]

Zebys mogl zaspokoic swoja ciekawosc musialbys wirtualnie a raczej fizycznie odwiedzic Nadrenie i zaczac wertowanie ksiag koscielnych z okresu XIVw."Ksiega zoldu" dotyczy Wojny trzynastoletniej i dostarcza nam raczej wykaz szarych najemnikow a nie szlachetnie urodzonych ktorzy zreszta po Wielkiej Wojnie 1409-11 juz sie nie udzielali w zmaganiach przeciwko Krolestwu Polskiemu.
Oczywiscie pomocne moglby byc rowniez ksiegi parafialne z wiekszych owczesnie pruskich miast(Torun,Gdansk,Krolewiec,Elblag,Malbork) oraz siedzib komturow.Mrowcza praca z ktorej moze nawet nic nie wyniknac ale z pewnoscia mozesz odkryc cos nowego w kwestii Zakonu.

[Wald]

Odwiedzić pewnie w przyszłości odwiedzę,ale na razie zaspokajam ciekawość w "podręczny" sposób :D