Religia Asyrii

[Furiusz]

Tak się zastanawiam. W Mezopotamii każde państwo czy też ośrodek miejski miały swojego boga, szczególnie opiekuńczego. Każdy z nich miał jednak takie cechy które sprawiały, że był uniwersalny dla całego Międzyrzecza. W państwie Asyryjskim zmieniło się to. Szamasz do tej pory bóg sprawiedliwy (sprawiedliwości) i patron w jakimś sensie wojny (zapewne sprawiedliwej?), staje się bogiem karzącym wrogów Asyrii. Interesujący jest efekt psychologiczny jaki zapewne chciano tu osiągnąć - tego, że Asyria jest ostateczna sprawiedliwością i panem i podniesienie na nią ręki to zawsze zło/grzech. Znacie więcej takich przykładów z Mezopotamii? Jak to wyglądało w samej Asyrii w okresie dominacji chaldejskiej?

[Baal-Melkart]

W państwie Asyryjskim zmieniło się to. Szamasz do tej pory bóg sprawiedliwy (sprawiedliwości) i patron w jakimś sensie wojny (zapewne sprawiedliwej?), staje się bogiem karzącym wrogów Asyrii.

Jesteś pewien, że to zmiana diametralna? Z punktu widzenia Asyryjczyka karanie wrogów Asyrii jest jaknajbardziej sprawiedliwe. Główny przymiot Szamasza został zachowany, a że na potrzeby jednego państwa, no cóż dobrze jest mieć bogów po swojej stronie . Choć jakoś to nie przeszkodziło Babilończykom i Medom w zniszczeniu Asyrii.

[Furiusz]

Jesteś pewien, że to zmiana diametralna? Z punktu widzenia Asyryjczyka karanie wrogów Asyrii jest jaknajbardziej sprawiedliwe.

W sumie owszem, ale jednak zmiana jest dla mnie znaczna. Jak w reklamie, prawie to samo, ale jednak prawie robi różnicę Zastanawiam się na ile wpływ na to miał późniejszy strach czy też syndrom okrążenia przez Chaldejczyków.

Główny przymiot Szamasza został zachowany, a że na potrzeby jednego państwa, no cóż dobrze jest mieć bogów po swojej stronie

Ja się zastanawiam tez nad tym czy nie jest to próba stworzenia religii państwowej. Czy czegoś na jej wzór. Państwo pod szczególną opieką bogów etc, wszystkich a nie jakiś poszczególnych. To jest ciekawy moment. Druga opcję prezentowali bodaj hetyci, zabierających jak najwięcej bogów do siebie, bo im więcej tym lepiej, przeszczepianie obcych kultów. Inna tego samego?

[Baal-Melkart]

W sumie owszem, ale jednak zmiana jest dla mnie znaczna. Jak w reklamie, prawie to samo, ale jednak prawie robi różnicę Zastanawiam się na ile wpływ na to miał późniejszy strach czy też syndrom okrążenia przez Chaldejczyków.

Na temat kultu Szamasza w Asyrii niewiele wiem, więc nie będę się spierał, przy czym np. Jahwe też stał się bogiem "państwowym". Ciekawe jak wyglądała sprawa Atona po reformie Echnatona, lub Sina faworyzowanego przez Nabonida.

Co do okrążenia przez Chaldejczyków, to o jakim okresie mówisz? Ja odczytuje to jako okres nowobabiloński, a wówczas Asyria jako państwo już nie istniała podzielona między Babilon i Medów. Kraj został poważnie wyniszczony. Myślę, że kult Szamasza powrócił do formy pierwotnej. Nie umiem tego podeprzeć materiałem źródłowym, ale wydaje się to logiczne. Wraz z końcem Asyrii jako państwa musiała też skończyć się rola Szamasza jako boga "broniącego" Asyrii.

Ja się zastanawiam tez nad tym czy nie jest to próba stworzenia religii państwowej. Czy czegoś na jej wzór. Państwo pod szczególną opieką bogów etc, wszystkich a nie jakiś poszczególnych. To jest ciekawy moment. Druga opcję prezentowali bodaj hetyci, zabierających jak najwięcej bogów do siebie, bo im więcej tym lepiej, przeszczepianie obcych kultów. Inna tego samego?

Nabonid podczas wojny z Cyrusem zaczął "uprowadzać" bogów z innych miast Mezopotamii do Babilonu, czym nie zyskał sobie sympatii. Czyżby przyświecał mu cel zwiększenia nadnaturalnej opieki ze strony różnych bóstw?

[Furiusz]

Na temat kultu Szamasza w Asyrii niewiele wiem, więc nie będę się spierał, przy czym np. Jahwe też stał się bogiem "państwowym".

Hmm do końca nie rozumiem.

lub Sina faworyzowanego przez Nabonida.

O Atonie wiele nie powiem, ale Sin jako bóg bardziej "państwowy" zmarł chyba wraz z śmiercią jego "promotora" z ego co pamiętam nie obyło się bez jakiejś formy oporu kapłanów Marduka, wobec tego typu narzucenia.

Co do okrążenia przez Chaldejczyków, to o jakim okresie mówisz? Ja odczytuje to jako okres nowobabiloński, a wówczas Asyria jako państwo już nie istniała podzielona między Babilon i Medów

Z tego co pamiętam pojawienie się Chaldejczyków to okolice X wieku aCn, to miałby być jakiś szczep czy odłam Aramejczyków (chyba mówili tym samym językiem) nie wiem czy Asyryjscy władcy byli w stanie jakoś szybko i sprawnie odróżnić jednych od drugich, raczej wytworzył się mit złych Aramejczyków/Chaldejczyków, jako mit konstytuujący Asyrię jako całość, na jej rdzennych terytoriach. tak mi się przynajmniej wydaje. Wszak Aramejczycy zniszczyli państwo średnioasyryjskie, teraz podobni (czy może wręcz dla nich ci sami) ludzie najeżdżają nas znowu, jakaś mania otoczenia zapewne wchodzi w grę. Ich najazdy X-VIII, wiek aCn, kończą się wraz z rozwojem potęgi państwa nowoasyryjskiego. No ale to średnio ważne.

Myślę, że kult Szamasza powrócił do formy pierwotnej. Nie umiem tego podeprzeć materiałem źródłowym, ale wydaje się to logiczne. Wraz z końcem Asyrii jako państwa musiała też skończyć się rola Szamasza jako boga "broniącego" Asyrii.

Chyba raczej tak zwłaszcza, że niedługo potem w ogóle następuje likwidacja Aszur jako odrębnego ośrodka politycznego. Tyle, że mogło dziać się różnie. Wszak Nabonid usiłując wynieść na poczesne miejsce Sina, naraził się kapłanom Marduka, bóstwa raczej młodego, związanego mocno z polityką i jakąś formą magicznego uzasadnienia władzy imperialnej. Ciekaw jestem czy szamasz nie został wchłonięty w formie asyryjskiej i tak przejęty przez państwo nowobabilońskie. Ciekaw jestem ilu bogów w ten sposób urządzili sobie Asyryjczycy.

Nabonid podczas wojny z Cyrusem zaczął "uprowadzać" bogów z innych miast Mezopotamii do Babilonu, czym nie zyskał sobie sympatii. Czyżby przyświecał mu cel zwiększenia nadnaturalnej opieki ze strony różnych bóstw?

Pewnie tak, jakaś taka tradycja chyba istniała, z tego co pamiętam wiele wizerunków bogów sumeryjskich czy babilońskich odnaleziono w Elamie, co sugeruje właśnie taką chęć "zajęcia" przychylności bogów.

[Baal-Melkart]

Hmm do końca nie rozumiem.

To był skrót myślowy. Oczywiście chodziło mi o rolę Jahwe u Izraelitów.

O Atonie wiele nie powiem, ale Sin jako bóg bardziej "państwowy" zmarł chyba wraz z śmiercią jego "promotora" z ego co pamiętam nie obyło się bez jakiejś formy oporu kapłanów Marduka, wobec tego typu narzucenia.

Sam Nabonid to postać niezwykle ciekawa. Władzę przejął w wyniku przewrotu pałacowego i to, jak utrzymywał, z rozkazu samego Marduka. Niewykluczone, że początkowo sprzyjali mu kapłani Marduka. W każdym razie Nabonid po objęciu władzy odrestaurował wielką świątynię Marduka w Babilonie (Esagilę); uczestniczył w święcie Nowego Roku (co później zaniedbał, pozostawiając w Babilonie jako namiestnika swego syna Baltazara) i przyznał świątyni szczodre dary.

Z tego co pamiętam pojawienie się Chaldejczyków to okolice X wieku aCn, to miałby być jakiś szczep czy odłam Aramejczyków (chyba mówili tym samym językiem) nie wiem czy Asyryjscy władcy byli w stanie jakoś szybko i sprawnie odróżnić jednych od drugich, raczej wytworzył się mit złych Aramejczyków/Chaldejczyków, jako mit konstytuujący Asyrię jako całość, na jej rdzennych terytoriach. tak mi się przynajmniej wydaje.

Kariera Aramejczyków rozpoczęła się ok 1200 r. p.n.e. Zapewne wykorzystali zamieszanie jakie wynikło z inwazji Ludów Morza, upadku Hatti, a przede wszystkim wewnętrzny chaos jaki zapanował w Asyrii po zabójstwie Tukulti-Ninurty I. Chaldejczycy, z tego co mi wiadomo, rozpoczęli ekspansję nieco później. Pokrewieństwo jednych i drugich jest wciąż kwestią sporną. W każdym razie w odróżnieniu od Aramejczyków Chaldejczycy bardziej angażowali się w kwestie polityczne, próbując uzyskać dominację na obszarze ośedlenia się (co w końcu im się udało w 626 r. p.n.e. wraz ze wstąpieniem na tron Babilonu Nabopolassara). Chaldejczycy faktycznie mieli posługiwać się jakimś dialektem aramejskiego. Nie zgodzę się jednak z tezą, że ówcześni mieli problemy z odróżnieniem jednych od drugich. Zdaje się, że w źródłach zawsze oba ludy uznawane są za zupełnie odrębne, o własnych organizacjach plemiennych. Ponadto z Aramejczykami Asyryjczycy mieli doczynienia już chyba za Salmanassara I, a Chaldejczycy w ich źródłach pojawiają się po raz pierwszy dopiero za Aszurnasirpala II (883-859 p.n.e.).

Wszak Aramejczycy zniszczyli państwo średnioasyryjskie

Trochę za dużo powiedziane. Tzn. oczywiście Aramejczycy wtargnęli na obszary podporządkowane Asyrii, spychając samych Asyryjczyków do ich rdzennych terytorów, czego nie podważam. Uważam jednak, że sprzyjały im okoliczności, tj. wewnętrzny upadek Asyrii po śmierci Tukulti-Ninurty I. Późniejsze próby odwrócenia biegu wydarzeń przez Aszur-resza-iszi I i Tiglatpilesara I, mimo błyskotliwych sukcesów, okazały się krótkotrwałe.

Ich najazdy X-VIII, wiek aCn, kończą się wraz z rozwojem potęgi państwa nowoasyryjskiego. No ale to średnio ważne.

Ja myślę, że już pod koniec X wieku Asyria przeszła do kontrofensywy (chociażby panowanie Aszur-dana II), której kulminacja nastąiła w IX w. za panowania Aszurnasirpala II i Salmanasara III, po czym znowu nastąpił ok. 80 letni okres stagnacji i wewnętrznego kryzysu.

bóstwa raczej młodego, związanego mocno z polityką i jakąś formą magicznego uzasadnienia władzy imperialnej.

Wraz z wzrostem znaczenia politycznego Babilonu wzrosło znaczenie Marduka. Czyli gdzieś od panowania Hammurabiego. Wcześniej najważniejszym, jeśli można tak powiedzieć, bogiem był jak sądzę Enlil z Nippur.

Ciekaw jestem ilu bogów w ten sposób urządzili sobie Asyryjczycy.

No chyba napewno Aszur.

Pewnie tak, jakaś taka tradycja chyba istniała, z tego co pamiętam wiele wizerunków bogów sumeryjskich czy babilońskich odnaleziono w Elamie, co sugeruje właśnie taką chęć "zajęcia" przychylności bogów.

Jeżeli chodzi o Elam, to taki np. Kutir-Nahhunte (ok. 1155 r. p.n.e.) miał najechać Babilonię i uprowadzić posąg samego Marduka, odzyskany nieco później przez przedstawiciela II dynastii z Isin Nabuchodonozora I. Nie należy jednak zapominać o najzwyklejszym w świecie rozprzestrzenianiu się kultów z zachodu na obszary Elamu, od dawna przecież uczestniczącego w wydarzeniach politycznych Mezopotamii i wystawionego na blask tamtejszej kultury.